zamek krzyżacki w Gniewie

Zamki krzyżackie – atrakcja turystyczna północnej Polski

Jako atrakcję turystyczną zamki krzyżackie można spotkać jedynie na północy Polski, czyli na Pomorzu, Warmii i Mazurach. Przetrwało ich do dnia dzisiejszego dość dużo i są wspaniałą atrakcją turystyczna tych regionów. Gwoli ścisłości trzeba dodać, że nie są tylko zamki krzyżackie (zobacz – https://discover.pl/mapa-zamkow-krzyzackich-w-polsce/ ). Specyfika państwa krzyżackiego polegała na tym, że na części podbitych terytoriów plemion pruskich rządy świeckie sprawowali biskupi albo kapituły. Zarówno biskupi jak i kapituły budowały zamki dla obrony. Przykładem może być zamek kapituły pomezańskiej w Kwidzynie lub kapituły warmińskiej w Olsztynie, albo zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim. Te trzy zamki zachowały się w dobrym stanie, obecnie urządzono w nich muzea, można je zwiedzać wewnątrz.

Zamki krzyżackie były bardzo trwałymi budowlami, ponieważ były budowane z cegły. W owych czasach, a więc XII, XIV wiek wymagało to wielu lat przygotowań, zwłaszcza nagromadzenia materiałów budowlanych. Bywało tak, że uruchamiano specjalne cegielnie działające wyłącznie na potrzeby budowy zamku, które później likwidowano. Sama budowa trwał nierzadko kilkadziesiąt lat. Zamek w Gniewie rozpoczęto budować pod koniec XIII wieku, a jego budowa trwała 40 lat (więcej https://discover.pl/zamek-w-gniewie/ ). Był to zamek komtura, jeden z większych zamków po lewej stronie Wisły. Zamek zbudowano na planie kwadratu z wewnętrznym dziedzińce. Przejściowo w rekach polskich w 1410 roku, ale nadal rozbudowywany. Pod koniec wojny trzynastoletniej ostatecznie trafił w ręce polskie i tak już zostało do 1772 roku. Częściowo zniszczony w pożarze w 1921 roku, odbudowany w latach 60-tych. Obecnie jest w nim hotel, ale zwiedzani z przewodnikiem jest możliwe.

Bardzo dobrze zachowanym zamkiem jest zamek krzyżacki w Ostródzie zbudowany w latach 1350-1370 i spalony przez Litwinów w 1381 roku. Został odbudowany jeszcze przed wojną z Polską 1410. Zamek spłonął w 1788 roku, ale został odbudowany i zmodernizowany. Spalony ponownie w czasie II wojny światowej przez wojska radzieckie. Odbudowany jako budowla średniowieczna jest siedzibą instytucji kultury. Charakterystyczne dla zamku w Ostródzie jest brak wież.

Inny ciekawy zamek zbudowany został w Nidzicy w połowie XIV wieku, jako siedziba prokuratora. Paradoksalnie wojny Krzyżaków z Litwa i Polska przetrwał w dobrym stanie. Zdewastowany przez żołnierzy Napoleona Bonaparte na początku XIX wieku. Zbombardowany w czasie II wojny światowej, odbudowany w 1965 roku.

Zamkiem, który zdecydowanie miał mniej szczęścia jest zamek kapituły pomezańskiej w Szymbarku. Formalnie był to zamek, praktycznie bardziej rezydencja. Zajmował teren o wymiarach 75×92 metry, a więc dużo, nawet jak na tamte realia. Niestety został podpalony przez Armię Radziecką i od tego czasu jest w ruinie. Z kolei zamek krzyżacki w Toruniu został zburzony przez mieszczan na początku wojny trzynastoletniej. Zamysł mieszczan był taki, żeby w mieście nie stacjonowało żadne wojsko, niezależnie od tego, kto zwycięży w wojnie.

Te kilka przykładów powinno zachęcić do odwiedzania starych zamków na północy Polski.